Trong
toán học số chính phương tam giác là số vừa là số hình vuông (Số chính phương) vừa là
số tam giác. Có vô hạn số chính phương
tam giác, được cho bởi công thức: N k = 1 32 ( ( 1 + 2 ) 2 k − ( 1 − 2 ) 2 k ) 2 . {\displaystyle N_{k}={1 \over 32}\left(\left(1+{\sqrt {2}}\right)^{2k}-\left(1-{\sqrt {2}}\right)^{2k}\right)^{2}.} hoặc bằng hệ thức
đệ quy: N k = 34 N k − 1 − N k − 2 + 2 {\displaystyle N_{k}=34N_{k-1}-N_{k-2}+2} với N 0 = 0 {\displaystyle N_{0}=0} và N 1 = 1 {\displaystyle N_{1}=1} Các số chính phương
tam giác nhỏ nhất là
1,
36, 1225, 41616, 1413721, 48024900, 1631432881, 55420693056, 1882672131025,... (dãy số
A001110 trong bảng
OEIS)vấn đề này có thể làm đơn giản hơn bằng
Phương trình Pell mà ta sẽ theo con đường dưới đây. Mỗi số
tam giác đều có dạng n(n + 1)/2. Vì thế ta tím các số nguyên n, m sao cho: n ( n + 1 ) / 2 = m 2 . {\displaystyle n(n+1)/2=m^{2}.} Với số nhị phân của đại số trở thànhVà sau đó cho k = 2n + 1 và h = 2m, ta có
Phương trình DiophantineCái mà thay thế của phương trình Pell và được giải quyết bởi
số PellChúng ta có
đệ quyCũng vậy, chú ý rằngkể từ m 0 = 1 {\displaystyle m_{0}=1} và m 1 = 6 {\displaystyle m_{1}=6} .Số chính phương
tam giác thứ k thì bằng số chính phương thứ s và số
tam giác thứ t, sao chot được nhân bởi công thức: t ( N k ) = 1 4 [ ( ( 1 + 2 ) k + ( 1 − 2 ) k ) 2 − ( 1 + ( − 1 ) k ) 2 ] . {\displaystyle t(N_{k})={1 \over 4}\left[\left(\left(1+{\sqrt {2}}\right)^{k}+\left(1-{\sqrt {2}}\right)^{k}\right)^{2}-\left(1+(-1)^{k}\right)^{2}\right].} hoặc bởi đệ quy: t k = 2 2 t k − 1 ( t k − 1 + 1 ) + 3 t k − 1 + 1 {\displaystyle t_{k}=2{\sqrt {2t_{k-1}(t_{k-1}+1)}}+3t_{k-1}+1} Khi k đủ lớn người ta nhận thấy tỉ số t/s tiến gần tới căn bậc 2 của số 2: Cũng vậy tỉ số của 2 số chính phương
tam giác liên tiếp hội tụ tại 17+12sqrt{2}. N = 1 s = 1 t = 1 t / s = 1 N = 36 s = 6 t = 8 t / s = 1 , 3333333 N = 1225 s = 35 t = 49 t / s = 1 , 4 N = 41616 s = 204 t = 288 t / s = 1 , 4117647 N = 1.413.721 s = 1189 t = 1681 t / s = 1 , 4137931 N = 48.024.900 s = 6930 t = 9800 t / s = 1 , 4141414 N = 1.631.432.881 s = 40391 t = 57121 t / s = 1 , 4142011 {\displaystyle {\begin{matrix}N=1&s=1&t=1&t/s=1\\N=36&s=6&t=8&t/s=1,3333333\\N=1225&s=35&t=49&t/s=1,4\\N=41616&s=204&t=288&t/s=1,4117647\\N=1.413.721&s=1189&t=1681&t/s=1,4137931\\N=48.024.900&s=6930&t=9800&t/s=1,4141414\\N=1.631.432.881&s=40391&t=57121&t/s=1,4142011\end{matrix}}}